ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Στη καθημερινη ζωη μας χρησιμοποιουμε παροιμιες για να εκφρασουμε με αλληγορικο τροπο τις αληθειες της ζωης. Εχετε σκεφτει οτι η λαογραφικη μας παραδοση δινει ικανα επιχειρηματα για την αντικρουση του καθε Φαλμεραγιερ; Οι φρασεις που ακολουθουν και οι επεξηγησεις τους προερχονται απο το βιβλιο του Γ Σιεττου'ΑΝΘΟΛΟΓΙΟΝ ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΦΡΑΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ' εκδ Γεωργιαδη 1998.Το βιβλιο ειναι εξαντληθεν αλλα ο συγγραφεας εχει κυκλοφορησει παρεμφερες με τις εκδοσεις ΕΥΑΝΔΡΟΣ.

1.στα περατα της οικουμενης

η εκφραση αυτη προερχεται απο τον Πτολεμαιο τον Αλεξανδρινο που ειχε χωρισει το κοσμο σε τρια μερη - την οικουμενη δηλ το μερος που κατοικειται ο κοσμος, στο βορρα που δεν κατοικειται λογω ψυχους και στον ισημερινο που δεν κατοικειται λογω ζεστης'. Επισης ο Πολυβιος καταπιανεται με τις θεσεις των τοπων που βρισκονται στα περατα της οικουμενης στο βιβλιο του 'Ιστοριες Γ'. Η φραση αναφερεται και στις Πραξεις των Αποστολων , το τροπαριο που ψαλλεται στη κοιμηση της Θεοτοκου που αρχιζει με τα λογια 'Αποστολοι εκ των περατων συναθροισαντες ενθαδε'.

Ο Μεγας Βασιλειος (επιστολη 242,19) γραφει 'διοτι ειναι τοσον πολλα και μεγαλα τα παθηματα μας, ωστε εφτασε η φημη μας στα περατα της οικουμενης'.Ο Ιωαννης ο Χρυσοστομος (περι μετανοιας παρ. 288) παρατηρει οτι η προφητεια αυτου εφτασε στα περατα της οικουμενης.

2.Γηρασκω δ αει διδασκομενος

αυτα τα λογια ανηκουν στο Σολωνα ωστοσο η μεγαλη τους διαδοση ωφειλεται στο πιο κατω πειστατικο που ανεφερε το περιοδικο 'ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΕΣΤΙΑ'

μια μερα ενα μικρο κοριτσι παρουσιαστηκε στο Σωκρατη και του ζητησε λιγη φωτια γι να τη παει σπιτι της.Ο Σωκρατης βλεποντας οτι το κοριτσι δεν ειχε φερει κατι μαζι του ωστε να μεταφερει τα αναμενα καρβουνα ειπε -'κοριτσακι μου, να σου δωσω φωτια , μα πως θα την μεταφερεις.. θα καεις. Τοτε το κοριτσακι εσκυψε στη γωνια, γεμισε τη χουφτα με σταχτη και πανω στη σταχτη εβαλε τα πυροκοκκινα καρβουνα.Τοτε ο φιλοσοφος αναφωνησε 'Γηρασκω αει διδασκομενος'.Η φραση αποδοθηκε στη Νεοελληνικη με το 'οσο ζω μαθαινω'.

3-Ειναι αναγκαιον κακον

ο Μενανδρος γραφει στις 'Μονοστιχες γνωμες 76' -'Βιον καλον ζης αν γυναικα μη εχεις' , εκφεροντας την γνωμη του για τον γαμο λεει 'εαν την αληθειαν σκοπη,κακον μεν εστιν, αλλ' αναγκαιον κακκον'.Δηλαδη αν θελουμε να πουμε την άληθεια ο γαμος ειναι μεν κακκο αλλ΄ομως ειναι αναγκαιο.Η φραση λεγεται οταν δεν μπορουμε να αποφυγουμε κατι ανεπιθυμητο.

4-Η αρχη ειναι το ημισυ του παντος

Η εκφραση αυτη αποτελει αρχαιοελληνικη παροιμια.Την αναφερει ο Λουκιανος στο 'Ενυπνιον' <<η αρχη ειναι το ημισυ του ολου>> και στον Ερμοτιμο, ο Αριστοτελης στα Πολιτικα -Ηθικα Νικομαχεια χρησιμοποιει μια μικρη παραλλαγη <<δοκει ουν πλειον η το ημισυ του παντος ειναι η αρχη>>.Ο Πλουταρχος γραφει στα Ηθικα, 'ανοητοι δεν ξερουν πως το μισο αξιζει πιοτερο απο το ολοκληρο'.Η πατροτητα ομως ανηκει στον Ησιοδο οπως φαινεται απο τα λογια του Λουκιανου στον Ερμοτιμο που αναφερει οτι 'κι αυτος ο Ησιοδος ειπε πως η αρχη ημισυ του παντος ειναι'.Ο Ησιοδος εξεστομισε τη φραση οταν το δικαστηριο τον υποχρεωσε να μοιραστει το μερτικο του, που ηταν το μισο της πατρικης περιουσιας, με τον αδελφο του, που ειχε κατασπαταλησει το δικο του μερτικο.

5- Σοφον το ασαφες

Ο Ευριπιδης στην τραγωδια του 'Ορεστης' εχει τους κατωθι στοιχους

'Ορεστης -η συνεσις οτι συνοιδα δειν' ειργασμενος'

Μενελαος - πως φης ; σοφον τοι το ασαφες, ου το μη σαφες'

δηλαδη

Ορεστης - η συνειδηση ξερει τι κακκο εχω πραξει

Μενελαος - μιλησε το ξεκαθαρο μονο σοφο δεν ειναι.

Με τον καιρο η φραση κατεστη παροιμια.

Φυσικα υπαρχουν εκατονταδες φρασεις, ο σκοπος της αναρτησης αυτης δεν ειναι η καταγραφη και επεξηγηση ολων αυτων των φρασεων αλλα να δωσει μια μικρη λαογραφικη απαντηση σε καθε λογης Π Δημητρα,Φαλμεραγιερ και Νακρατζα.